अच्युत पालव... अक्षरांच्या राज्यावर अधिपत्य गाजवणारा एक किमयागार

एक सुदंर आणि फार मोठे राज्य होते. तिथे विविध भाषांतील आणि विविध अक्षरांतील असंख्य अक्षरे रहात  होती.देवनागरी, रोमन ,बंगाली ,अरेबिक ,जर्मन ,चिनी अशा कितीतरी देशी-विदेशी भाषा आणि त्यांना साथ देणाऱ्या लिपी समूह करून राहत होत्या...विविध प्रकारांमध्ये ,त्यांच्यावर लादलेल्या विविध बंधनांमध्ये. बंधने ... पूर्वापार चालत आलेली आणि ज्यांना ते सर्व निमूटपणे आपलेसे मानून आजपर्यंत पाळत होते.

एक दिवस तिथे एक राजा आला... अक्षरांचा राजा.गेली कित्येक वर्षे अशा प्रकारच्या कितीतरी ओळखी-अनोळखी अक्षरांमध्ये स्वतःला गुंतवून जगणारा, त्यांची ती मुग्ध भाषा नव्याने जाणणारा ,अक्षरांवर अगदी मनापासून प्रेम करणारा. त्याने जणू सर्व अक्षरांना आव्हान केले आणि ती सर्व एका विशाल व्यासपीठावर एकाच वेळी उतरू लागली. तो विशाल पण अदृश्य व्यासपीठ होता त्या राजाच्या मनाचा ,एका अनोख्या कल्पनाविश्वाचा. त्या विश्वात अक्षरांसाठी ना कोणते बंधन होते ना कोणते नियम. पूर्वापार चालत आलेली अक्षरमांडणी आज एक नवे रूप घेऊन अवतरली होती. 'प' च्या शेजारी 'भ' जाऊन बसला तरी आज त्याला तिथून कोणी उठवले नाही. स्वर-व्यंजनांसोबत काना,मात्रा ,वेलांटी,अनुस्वार सारेच एका विशिष्ट शैलीत नटले होते. पंधराव्या-सोळाव्या शतकात अस्तित्त्वात असलेली आणि काळाच्या ओघात कुठेतरी दडून बसलेली मोडीलिपीसुद्धा या राजाने पुरातन अवशेषांतून वर आणली... एखाद्या खोल डोहातून मोती शोधावा तशी. आज तिचे अस्तित्व जाणवू लागले तसे एकविसावे शतक सुद्धा एका वेगळ्याच ऐतिहासिक तेजाने झळाळू लागले. भावनेच्या शीत-उष्ण कारंज्यांतून चिंब न्हाऊन अक्षरांचे कितीतरी थवे त्या कोऱ्या पानावर एका मागोमाग एक झेप घेऊ लागले आणि त्या मानस-मंचावर सुरु असलेल्या कल्पनाविष्काराचे बिंब संपूर्ण जगासमोर अचूक प्रतिबिंबित झाले. त्या चित्त रंगभूमीवर रंगलेल्या खेळात आज कोणी कायम लहान नाही किंवा दीर्घकाळासाठी मोठाही नाही. कधी 'म' पौर्णिमेच्या चंद्रासारखा महत् असतो तर कधी हाच 'म' सूक्ष्म रूप धारण करून एखाद्या कौमुदीपरी शब्दनक्षत्रात चमकत असेल. मंद-तेजस्वी अनंत अक्षरचांदण्यांची अशी सुरेख मांडणी...अवकाशातील नक्षत्रालाही लाजवेल अशी... संबंध कागदावर अथांग पसरली आहे...जणू तारांगणच... रेखीव अक्षरांचे.

अशा जगातील कितीतरी भाषा,लिपी वेगवेगळे वळणे घेत , कमी-अधिक रेषांच्या सानिध्यात नव्याने उदयास आल्या ... अक्षरांच्या सुरेख पण वेगळ्याच शैलीतील रचनेला घेऊन. त्या अक्षरप्रेमी राजाच्या अधिपत्याखाली अशी सर्व अक्षरे एकोप्याने नांदू लागली.... ना कोणते जुने बंधन ना कोणते जुने तेच ते कंटाळवाणे नियम .... पण एक शिस्त कायम ध्यानी बाळगून. शिस्त... त्या राजाच्या मनात आखलेल्या रचनात्मक आराखड्यावर पाऊल ठेवून अचूक रितीने पुढे चालत राहण्याची.

त्या राजासाठी तर या अक्षरांची अशी जुळवाजुळव आणि आखणी म्हणजे एक प्रकारचे ध्यानच... मन शांत ठेवणारे ,स्वतःचा स्वतःशीच परिचय करून देणारे , भावनांना एका निर्जीव कागदावर उतरवून एक जिवंत चित्र समोर उभारणारे , मुग्धपणे इतर मनांशी संवाद साधणारे, एका वेगळ्याच विश्वाशी स्वतःला जोडणारे.
म्हणूनच कि काय त्या राजाच्या दिवाळीच्या शुभेच्छा देणाऱ्या अक्षरांना पाहताना लाखों दीप प्रज्वलित होऊन आपल्या यश आणि सुखसमाधानाची कामना करत आहेत असा भास अचानकच त्यावेळी झाला.कधी त्या जादुई हातांतून कागदावर उमटलेल्या प्रेमकवितेतून स्वच्छंदपणे हिंदोळे घेत डुलणारी प्रीत डोकावते तर कधी सावधतेचा इशारा देणारे शब्द स्तब्ध करतात . कधी फुलांच्या आशयातून नकळत सुगंध अवतीभवती दरवळतो तर कधी मधुर सुभाषिताचे बोल मनात उत्साहाचे कारंजे निर्माण करतात. या जादूगाराच्या हातून सादर होणाऱ्या अशा कितीतरी अक्षरांचा ,त्यांच्या मांडणीचा उलगडा हे कायम त्याच्या चाहत्यांच्या मनात एक रहस्य असेल. पण तरी कागदावर उमटणाऱ्या त्या विविधरंगी , विविधढंगी लहानमोठ्या फुलपाखरांना असे एकाच वेळी बागडताना पाहताना मनाला मिळणारा  आनंद एक वेगळीच उत्सुकता आणि उत्साह देऊन जातो... हाच आनंद निरंतर या अक्षरांच्या राजाकडून आम्हां सर्वांना मिळत राहावा हीच सदिच्छा.

- रुपाली ठोंबरे.